Người nước ngoài thường phải nộp đơn xin giấy phép lao động từ bên ngoài Canada. Tuy nhiên, một số cá nhân nhất định có thể nộp đơn trong nước—nếu thuộc một trong những tình huống do Bộ Di trú, Người tị nạn và Quyền công dân Canada (IRCC) nêu ra.
Có 9 tình huống cho phép người nước ngoài nộp đơn xin giấy phép lao động khi đang ở Canada.
Bất kỳ ai không thuộc 9 tình huống này đều phải nộp đơn từ bên ngoài Canada, trực tuyến hoặc tại cảng nhập cảnh (nếu đủ điều kiện).
Bài viết này sẽ đề cập đến từng tình huống tương ứng, cũng như cách duy trì tình trạng cư trú và cách nộp đơn xin giấy phép lao động.
Tình huống 1: Có giấy phép du học hoặc giấy phép lao động hợp lệ
Để đủ điều kiện theo tình huống này, bạn phải có giấy phép du học hoặc giấy phép lao động hợp lệ do IRCC cấp và phải có mặt tại Canada.
Bạn phải nộp đơn xin giấy phép lao động trước ngày hết hạn được ghi trên giấy phép gốc để được xem xét trong tình huống này.
Nếu giấy phép du học hoặc làm việc của bạn đã hết hạn, thì bạn không còn đủ điều kiện để nộp đơn xin theo tình huống này nữa; Do đó, tốt nhất là bạn nên nộp đơn xin giấy phép lao động ít nhất 30 ngày trước ngày giấy phép hết hạn.
Sau đây là một ví dụ: Bạn đã ở Canada theo giấy phép lao động do chủ lao động cấp nhưng vừa bị chấm dứt hợp đồng lao động. Bạn nhận được lời mời làm việc từ một chủ lao động mới và nộp đơn xin giấy phép lao động mới 31 ngày trước khi tình trạng lao động của bạn tại Canada hết hạn. Vì bạn đã nộp đơn xin giấy phép lao động mới trước khi tình trạng cư trú hết hạn, nên bạn đủ điều kiện để được xem xét theo tình huống này.
Tình huống 2: Vợ/chồng, bạn đời chung sống như vợ chồng hoặc cha mẹ của bạn có giấy phép du học hoặc làm việc hợp lệ
Nếu vợ/chồng, bạn đời chung sống như vợ chồng hoặc cha mẹ của bạn được phép nhập cảnh vào Canada để du học hoặc làm việc và giấy phép của họ vẫn chưa hết hạn, bạn có thể nộp đơn xin giấy phép lao động với điều kiện bạn đáp ứng được mọi yêu cầu chung của giấy phép lao động.
Hãy lấy ví dụ sau: Vợ/chồng bạn đã theo học chương trình bốn năm tại một trường Đại học Ontario và chính thức hoàn thành chương trình học cách đây 10 ngày. Vì giấy phép du học thường có hiệu lực trong suốt thời gian học của một cá nhân cộng thêm 90 ngày sau khi hoàn thành chương trình học, bạn vẫn có 80 ngày để nộp đơn xin giấy phép lao động khi đang ở Canada.
Nếu vợ/chồng, bạn đời chung sống như vợ chồng hoặc cha mẹ của bạn đang ở Canada với tư cách là người lao động tạm thời, bạn có thể nộp đơn xin giấy phép lao động cho riêng mình miễn là giấy phép lao động của người thân vẫn còn hiệu lực.
Tình huống thứ 3: Giấy phép du học của bạn còn hiệu lực và bạn đủ điều kiện để xin Giấy phép làm việc sau khi tốt nghiệp
Công dân nước ngoài đến Canada theo giấy phép du học, nếu đủ điều kiện, họ sẽ có 180 ngày để nộp đơn xin Giấy phép làm việc sau khi tốt nghiệp (PGWP) kể từ ngày cuối cùng trường công bố bảng điểm.
PGWP là giấy phép lao động mở (OWP), nghĩa là bạn có thể làm việc cho hầu hết mọi nhà tuyển dụng tại Canada và không bị ràng buộc với một địa điểm hoặc nhà tuyển dụng nào cụ thể.
Tuy nhiên nếu chỉ tốt nghiệp từ một Cơ sở giáo dục được chỉ định (DLI) tại Canada thôi là chưa đủ điều kiện để bạn xin giấy phép làm việc sau tốt nghiệp.
Để thuộc tình huống này, bạn phải
- Có giấy phép du học vẫn chưa hết hạn, nghĩa là tình trạng sinh viên của bạn vẫn còn hiệu lực; và
- Đáp ứng tất cả các tiêu chí đủ điều kiện theo danh mục yêu cầu của PGWP, được liệt kê dưới đây:
- Điều kiện chung;
- Yêu cầu đủ điều kiện dựa trên chương trình học;
- Tiêu chí đủ điều kiện dựa trên vị trí thực tế; và
- Yêu cầu về lĩnh vực học tập (nếu có).
Nếu giấy phép du học của bạn vẫn còn hiệu lực tại thời điểm bạn muốn nộp đơn, nhưng bạn không đủ điều kiện để xin PGWP do không đáp ứng một hoặc nhiều yêu cầu trong bất kỳ tiêu chí đủ điều kiện nào được liệt kê ở trên thì bạn không thể nộp đơn xin PGWP.
Tình huống 4: Bạn, vợ/chồng hoặc cha mẹ của bạn có giấy phép cư trú tạm thời có hiệu lực từ 6 tháng trở lên
Giấy phép cư trú tạm thời (TRP) cho phép những cá nhân không đủ điều kiện nhập cảnh hoặc không tuân thủ Đạo luật bảo vệ người nhập cư và tị nạn (IRPA) và các quy định của đạo luật này được nhập cảnh tạm thời vào Canada, với điều kiện
- Họ có thể xuất trình lý do nhập cảnh hợp lệ và chính đáng; và
- Việc họ nhập cảnh vào Canada không đe dọa đến sự an toàn hoặc an ninh của xã hội.
Chỉ những tình huống bắt buộc, chính đáng và nhu cầu nhập cảnh của bạn phải lớn hơn bất kỳ rủi ro tiềm ẩn nào đối với xã hội Canada thì mới được các viên chức xem xét đơn xin TRP.
Ví dụ về các tình huống bắt buộc bao gồm công tác, thăm người thân bị bệnh nặng hoặc sắp chết hoặc tham dự các sự kiện quan trọng của gia đình.
Thời hạn của TRP được xác định tùy thuộc vào thời gian lưu trú tại Canada, tối đa là ba năm. Để đủ điều kiện xin giấy phép lao động trong phạm vi Canada, bạn, vợ/chồng hoặc cha mẹ của bạn phải nhận được TRP có thời hạn ít nhất là sáu tháng.
Tình huống thứ 5: Bạn đã nộp đơn xin thường trú và đang chờ quyết định
Bạn có thể đủ điều kiện để nộp đơn xin giấy phép lao động ở Canada nếu bạn đã nộp đơn xin thường trú và hiện đang chờ quyết định về đơn của mình.
IRCC quy định rằng chỉ những người đang chờ quyết định về đơn xin thường trú cho các diện sau mới được phép nộp đơn xin giấy phép lao động ở Canada:
- Vợ/chồng và bạn đời chung sống như vợ chồng ở Canada hoặc diện bảo lãnh gia đình ở nước ngoài; và
- Diện người có TRP.
Hãy xem ví dụ sau, nằm trong mục đầu tiên ở trên:
Bạn (người lao động nước ngoài tạm thời có giấy phép lao động do chủ lao động chỉ định) và vợ/chồng của bạn (công dân Canada) đều sống chung tại Canada và bạn muốn trở thành thường trú nhân tại Canada.
Bạn đời của bạn đồng ý bảo lãnh cho bạn, bạn nộp đơn xin bảo lãnh trong nước và hiện đang chờ IRCC xử lý.
Tình trạng lao động của bạn sẽ hết hạn sau ba tuần nữa và bạn muốn nộp đơn xin OWP. Bạn có thể đủ điều kiện trong tình huống này nếu
- Bạn có thể chứng minh bạn đang có mối quan hệ thực sự với vợ/chồng (người bảo lãnh);
- Bạn đã nhận được thư xác nhận đã nhận (AOR) cho đơn xin cấp PR (có nghĩa là IRCC đã nhận và bắt đầu xử lý đơn xin cấp PR của bạn); và
- Bạn có thể chứng minh là bạn đang sống với người bảo lãnh tại Canada.
Tình huống thứ 6: Bạn được phép làm việc tại Canada mà không cần giấy phép lao động, nhưng cần phải có giấy phép lao động cho một công việc khác
Trong hầu hết các tình huống, những người có ý định làm việc tại Canada cần phải có giấy phép lao động.
Trong một số tình huống nhất định, cá nhân có thể làm việc tại Canada mà không cần giấy phép lao động—mặc dù họ vẫn có thể cần Visa thường trú tạm thời (TRV) để nhập cảnh tạm thời vào Canada.
Các tình huống sau đây bao gồm những cá nhân có thể làm việc tại Canada mà không cần giấy phép lao động:
- Đại diện nước ngoài và nhân viên cá nhân và thành viên gia đình của họ;
- Quân nhân;
- Sĩ quan thực thi pháp luật hàng hải xuyên biên giới của Hoa Kỳ;
- Sĩ quan an ninh trên chuyến bay;
- Những người làm việc trong khuôn viên trường;
- Nghệ sĩ biểu diễn;
- Các vận động viên chuyên nghiệp hoặc nghiệp dư và các thành viên trong nhóm của họ;
- Phóng viên tin tức và đoàn làm phim của họ;
- Diễn giả khách mời, diễn giả thương mại và người dẫn chương trình hội thảo;
- Người tổ chức hội nghị hoặc đại hội;
- Giáo sĩ, chẳng hạn như mục sư được phong chức, giáo dân hoặc thành viên của một giáo đoàn;
- Thẩm phán, trọng tài và các viên chức tương tự của các sự kiện và cuộc thi nghiệp dư;
- Giáo sư và nhà nghiên cứu đang kiểm tra hoặc đánh giá luận án hoặc dự án của sinh viên;
- Nhân chứng chuyên gia hoặc điều tra viên;
- Sinh viên chăm sóc sức khỏe tham gia thực tập lâm sàng ngắn hạn;
- Thanh tra hàng không dân dụng;
- Thanh tra tai nạn hoặc sự cố hàng không;
- Các thành viên phi hành đoàn làm việc trên phương tiện vận tải do nước ngoài sở hữu; và
- Một số nhà cung cấp dịch vụ khẩn cấp.
IRCC nêu rõ khách doanh nhân không đủ điều kiện theo tình huống này.
Nếu bạn thuộc một trong những ví dụ nêu trên, là cá nhân được phép làm việc tại Canada mà không cần giấy phép lao động, bạn có thể nộp đơn xin giấy phép lao động khi đang ở Canada để làm một công việc khác.
Những cá nhân có tình trạng duy trì (maintained status) cũng đủ điều kiện theo nghĩa là họ có thể tiếp tục làm việc dựa theo các điều kiện được nêu trong giấy phép lao động đã hết hạn nếu họ nộp đơn xin giấy phép lao động mới trước khi giấy phép ban đầu hết hạn và có quyết định.
Tình huống thứ 7: Bạn đang ở Canada với tư cách là chuyên gia, người luân chuyển nội bộ công ty, thương nhân hoặc nhà đầu tư theo CUSMA
Theo Hiệp định Canada-Hoa Kỳ-Mexico (CUSMA), là một hiệp định thương mại tự do giữa ba quốc gia này, một số công dân Hoa Kỳ hoặc Mexico có thể nộp đơn xin giấy phép lao động nếu họ thuộc một trong các tình huống đủ điều kiện.
Công dân Hoa Kỳ hoặc Mexico phải có lời mời làm việc đủ điều kiện và đáp ứng tất cả các tiêu chí đủ điều kiện bắt buộc đối với loại (và nghề nghiệp) mà họ đủ điều kiện.
Các loại đủ điều kiện và đối tượng tương ứng gồm:
Chuyên gia: Công dân Hoa Kỳ hoặc Mexico có lời mời làm việc (có trụ sở tại Canada) trong một trong 63 ngành nghề đủ điều kiện, đồng thời có trình độ học vấn hoặc bằng cấp và yêu cầu thay thế theo yêu cầu.
Người luân chuyển công tác nội bộ: Giám đốc điều hành, quản lý cấp cao/chức năng và nhân viên có kiến thức chuyên môn được một công ty đa quốc gia tuyển dụng (liên tục trong một năm trong ba năm qua) muốn làm việc tại công ty mẹ, công ty con, chi nhánh hoặc công ty liên kết của công ty đó tại Canada.
Người giao dịch: Giám đốc điều hành, giám sát viên hoặc nhân viên có các kỹ năng thiết yếu với mục đích tham gia vào hoạt động thương mại hàng hóa hoặc dịch vụ đáng kể giữa quốc gia mà họ mang quốc tịch và Canada.
Nhà đầu tư: Giám đốc điều hành, giám sát viên hoặc nhân viên có các kỹ năng thiết yếu đã hoặc đang tích cực đầu tư đáng kể vào một công ty tại Canada có quốc tịch Hoa Kỳ hoặc Mexico.
Tình huống thứ 8: Bạn sẽ hoặc đã nộp đơn xin bảo vệ người tị nạn
Nếu hiện tại bạn đang ở Canada và đã nộp đơn xin bảo vệ người tị nạn (asylum) lên IRCC, bạn có thể đủ điều kiện để nộp đơn xin giấy phép lao động ở Canada.
Để đủ điều kiện xin tình trạng này, bạn phải có lý do chính đáng như lo sợ bị ngược đãi hoặc nếu bạn trở về nước thì bạn có thể:
- gặp nguy cơ bị tra tấn;
- đang bị đe dọa mạng sống; và/hoặc
- có nguy cơ bị đối xử hoặc trừng phạt tàn ác và bất thường.
Bạn phải chứng minh được là mình không thể trở về quốc gia quê hương hoặc quốc gia mà bạn thường trú vì các yếu tố như chủng tộc, tôn giáo, quan điểm chính trị, quốc tịch hoặc vì bạn thuộc một nhóm xã hội cụ thể.
Nếu bạn là người không quốc tịch và không thể trở về quốc gia mà bạn thường trú (do những lý do trên), bạn cũng có thể đủ điều kiện để nộp đơn xin giấy phép lao động ở Canada.
Tình huống thứ 9: Bạn là người tị nạn theo quy ước hoặc người được bảo vệ
Để thuộc tình huống này, Hội đồng Di trú và Tị nạn Canada (IRB) phải đánh giá tình huống của bạn và thấy rằng bạn đáp ứng các tiêu chí đủ điều kiện được nêu trong tình huống thứ tám (ở trên) để được coi là người tị nạn theo quy ước.
Để trở thành người được bảo vệ, IRB phải thấy rằng bạn cần được bảo vệ hoặc là người tị nạn theo quy ước. Bạn cũng có thể được coi là người được bảo vệ nếu IRCC đưa ra quyết định tích cực về Đánh giá rủi ro trước khi trục xuất (PRRA) bạn.
Nếu bạn thuộc một trong hai chỉ định này và đáp ứng tất cả các tiêu chí khác, bạn có thể đủ điều kiện để nộp đơn xin giấy phép lao động ở Canada.
Tình trạng duy trì
Tất cả những người tạm trú được phép nhập cảnh vào Canada với tư cách là khách du lịch, công nhân hoặc sinh viên đều phải rời đi khi hết thời hạn lưu trú được cấp phép.
Tuy nhiên, bạn có thể ở lại Canada sau ngày hết hạn giấy phép theo tình trạng duy trì.
Tình trạng duy trì cho phép bạn ở lại Canada theo các điều kiện của giấy phép ban đầu trong thời gian chờ IRCC xử lý đơn xin giấy phép lao động mới và đưa ra quyết định, với điều kiện là bạn vẫn ở lại Canada.
Bạn chỉ có thể được hưởng lợi từ tình trạng duy trì nếu đã nộp đơn xin giấy phép mới trước khi giấy phép ban đầu hết hạn.
Nếu bạn ở Canada với tư cách là lao động nước ngoài tạm thời, bạn được phép tiếp tục làm việc theo các điều kiện tương tự của giấy phép hiện tại cho đến khi có quyết định về đơn xin mới.
Sinh viên quốc tế có thể tiếp tục học theo các điều kiện ban đầu của giấy phép du học và du khách có thể tiếp tục cư trú tại Canada trong thời gian chờ IRCC xử lý đơn xin giấy phép lao động mới.
Tình trạng duy trì sẽ chỉ có hiệu lực trong thời gian bạn ở lại Canada và cho đến khi IRCC đưa ra quyết định về đơn xin mới.
Nếu rời khỏi Canada, ngay lập tức bạn sẽ mất tình trạng duy trì.
Cách nộp đơn xin giấy phép lao động khi đang ở Canada
Bạn phải đáp ứng các yêu cầu đối với giấy phép lao động cụ thể mà bạn muốn nộp đơn xin.
Trong hầu hết các tình huống, bạn sẽ được yêu cầu nộp đơn trực tuyến trừ khi bạn không thể vì khuyết tật, có vấn đề với đơn trực tuyến hoặc bạn đang nộp đơn xin giấy phép du học/làm việc và TRP cùng lúc.
Để nộp đơn xin giấy phép làm việc ở Canada (thông qua tài khoản bảo mật IRCC), bạn sẽ phải thực hiện những điều sau:
1. Đọc toàn bộ hướng dẫn;
2. Đảm bảo đáp ứng tất cả các yêu cầu đủ điều kiện cho tình huốngmà bạn đang nộp đơn, vì những yêu cầu này sẽ khác nhau tùy từng tình huống;
3. Đảm bảo đáp ứng tất cả các yêu cầu đủ điều kiện chung để xin giấy phép làm việc, bao gồm những điều sau;
- Đảm bảo với các viên chức di trú rằng bạn sẽ trở về nước sau khi thời gian làm việc kết thúc;
- Cung cấp bằng chứng chứng minh bạn có đủ tiền để tự chăm sóc bản thân (và các thành viên gia đình, nếu có) trong thời gian ở Canada và để trở về nhà;
- Có đủ điều kiện về mặt hình sự và y tế để được phép vào Canada và không bị coi là mối nguy hiểm đối với an ninh của Canada; và
- Cung cấp đủ giấy chứng nhận lý lịch tư pháp, cung cấp thông tin sinh trắc học và/hoặc hoàn thành kỳ kiểm tra y tế.
4. Điền vào các biểu mẫu thích hợp được nêu trong danh sách kiểm tra tài liệu tự động tạo của bạn;
5. Cung cấp tài liệu chính và hỗ trợ cần thiết cho tình huống cụ thể của bạn;
6. Thanh toán phí xử lý giấy phép lao động (155 đô la), phí xử lý giấy phép lao động mở (OWP) (nếu có) là 100 đô la và bất kỳ khoản phí nào khác nếu có, chẳng hạn như phí sinh trắc học (85 đô la).
7. Nộp đơn và đợi IRCC đưa ra quyết định.
Giữ lại một bản sao các tài liệu, biểu mẫu đã điền và biên lai thanh toán của bạn để tham khảo trong tương lai.
Thời gian xử lý hiện tại đối với các đơn xin giấy phép lao động của những ứng viên đang ở Canada là 233 ngày.
Bạn sẽ không được cấp giấy phép lao động sau ngày hết hạn của giấy tờ xuất nhập cảnh. Hãy kiểm tra thời hạn hộ chiếu trước khi nộp đơn và gia hạn nếu cần.
Nguồn CIC news
